سلامتی ، بهداشت و مراقبتهای فردی

امروزه کسی در ضرورت مقدم بودن پیشگیری نسبت به درمان تردیدی ندارد ،زیرا وقتی بیماری عارض شد ، علاوه بر رنجی که به انسان تحمیل می کند ، رفع آن مستلزم هزینه های بسیاری نیز هست . بر خورداری از سلامت جسمی و روانی یکی از حقوق مسلم فردی و اجتماعی است . جسم و روان سالم مردم یکی از زیر بناهای مهم پیشرفت جامعه را تشکیل میدهد . یکی از راه های سلامت جسم تهیه غذاها ی سالم در اصل تغذیه سالم است روح و روان سالم در جسم سالم میباشد . راه دیگر سلامتی بهداشت فردی است که در اینجا مورد توجه قرار گرفته است .

بهداشت و مراقبت های فردی از بعضی قسمتهای بدن انسان

- بهداشت قلب:
قلب آسیب پذیرترین عضو بدن انسان است؛ از این رو آموزش راههای حفظ سلامت قلب از اهمیت خاصی برخوردار است. پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلب مانند پیشگیری از بیماریهای واگیر، آسانتر، کم خرج تر و مطمئن تر از درمان است.

شش عامل مهم در ایجاد بیماری قلبی نقش دارند که عبارتند از:

الف - بدی تغذیه، ب - استعمال دخانیات، ج - نپرداختن به ورزش، د- فشار روانی و نگرانی، ه- بیماری قند، و فشار خون

الف - بدی تغذیه: خوردنیها و آشامیدنیهایی که مواد متعادل . کافی دارند موجب سلامت بدن و رضایت خاطر می شوند. بیماریهای عروقی قلب می توانند
ناشی از پرخوری و کمی ورزش باشند. امروزه فعالیت انسان در اثر پیشرفت صنعت کمتر از گذشته شده است؛ بنابراین باید از خوردن بیش از حد مواد انرژی زا، شدید پرهیز شود و مواد قندی، چربی و پروتئینی و سرانجام ویتامین ها و مواد معدنی به مقدار کافی و در حد نیاز مورد استفاده قرار گیرد.

ب - دخانیات: معمولا کشیدن سیگار را وسیله ای برای لذت بردن می دانند و با مصرف آن احساس آرامش و راحتی می کنند؛ ولی باید دانست که کشیدن سیگار جریان خون را دچار بی نظمی کرده، به دستگاه تنفس آسیب می رساند و انسان را در معرض ابتلا به سرطان ریه و سایر بیماریهای ریوی قرار می دهد. استعمال سیگار در دوران بارداری اثر سوء به جای می گذارد و باعث توقف رشد جنین می شود . بنابراین اگر چه استعمال دخانیات به منظور کاهش نگرانیها و ناراحتیها و فرار از مشکلات روانی رواج یافته است، ولی هر چه استعمال دخانیات بیشتر باشد به همان اندازه مشکلات و مسائل جسمی و روانی نیز بیشتر خواهد شد و تندرستی جامعه به خطر خواهد افتاد.
معمولا هنگامی پزشکان ترک سیگار را به بیماران خود توصیه می کنند که علائم ناگوار ناشی از استعمال دخانیات در آنان است . پس بهتر است که قبل از ظاهر شدن علائم نامطلوب ، شخص معتاد، خود اقدام به ترک آن کند. برای ترک سیگار، افراد معتاد باید بتدریج از مقدار آن بکاهند و هنگام کشیدن سیگار، از وارد کردن دود آن به درون سینه، بپرهیزند و عادت کنند که سیگار را نیمه تمام خاموش کرده، به دور اندازند. گرچه عده ای بر این عقیده اند که سیگار در واقع اعتیاد نمی آورد، بلکه بیشتر نوعی سرگرمی و به اصطلاح برای تسکین ناراحتیهای زودگذر است و لذا با تقویت اراده و تصمیم می توان به یکباره آن را ترک کرد.

ج - نپرداختن به ورزش: به طور کلی ورزش بدنی موجب سلامت و قدرت بدن و در نتیجه قلب می شود. بنابر این برای حفظ سلامت و قدرت بدن لازم است چه در محیطهای بسته، مانند منزل و
چه در محیطهای باز، به طور مرتب و دائم ورزش کرد. شنا کردن و یا انجام بازیهای گوناگون در هوای آزاد برای سلامت بدن مفید است، زیرا این اعمال موجب قوی و ورزیده شدن قلب می شود . ادامه ورزش به طور مرتب و صحیح موجب می شود که انسان در هنگام پیری از سلامت بیشتری برخوردار شود، زیرا چاقی ممکن است پایه خیلی از ناخوشیها باشد. اصولا زندگی یعنی ورزش و تمرین ورزش مناسب، انسان را جوان نگاه داشته، از بروز بیماریهای عروقی قلب جلوگیری می کند. پیاده روی در هوای آزاد از ورزشهای مناسب و لازم است که در تمام سنین و برای همه مفید می باشد.

د- فشار روانی و نگرانی:
اغلب اختلالات قلب وعروق به علت فشارها و نگرانیهای شخصی، خانوادگی، معیشتی و ترس و دلهره و نظایر آن تشدید و یا شروع می شود ؛ از این رو برای خلاصی از این عوارض لازم است که در طول مدت روز چند دقیقه ای را برای استراحت مطلق اختصاص داد. انسان از نظر جسمانی و روانی ظرفیت محدودی دارد، لذا نباید بیش از ظرفیت خود مسؤولیت انجام و تحمل امور را به عهده بگیرد. از عجله و نگرانی در کارهای روزانه نیز باید پرهیز شود.

ه- بیماری قند:
این بیماری نیز خطراتی برای قلب و گردش خون دارد که اگر به مداوای آن اقدام نشود، خطر کم شدن طول عمر انسان را تهدید می کند. ولی اگر بموقع بیماری قند تشخیص داده شود و معالجات لازم به عمل آید، شخص مبتلا می تواند طول عمر نسبتا طبیعی داشته باشد. رعایت رژیم غذایی خاص در بیماری قند، ضروری است.

و- فشار خون:
فشار خون گاهی ممکن است برای مدت طولانی هیچ گونه عوارضی در شخص ظاهر نسازد. مهم ترین نشانه های آن عبارتند از: سر درد، گیجی، وزوز گوش، بی خوابی، عدم تمرکز فکری و غیره که با مشاهده هر یک از موارد فوق باید به پزشک مراجعه شود.
بجز عواملی که ذکر شد، عوامل دیگری نیز وجود دارند که ممکن است برای گردش خون و قلب خطرناک باشند؛ از جمله زیاد شدن چربی خون (کلسترول) که با آزمایش، وجود آن قابل تشخیص است. ابتلاء به بیماریهای عفونی، اختلالات مادر زادی قلب و سیستم عروقی نیز از جمله خطرات جدی محسوب می شوند.

8 - بهداشت مو :
مو یکی از ضمائم پوست است که از دو قسمت تشکیل یافته است. قسمتی از آن که دیده می شود، از سلولهای مرده به وجود آمده و قسمت دیگر ریشه و پیاز مونام دارد که سلولهای زنده و فعالی را داراست. تمام سطح بدن بجز کف دستها و پاها، لبها و سطوح تا شونده انگشتان، از مو پوشیده شده است. بطور متوسط، یک انسان بالغ در حدود ۱۰۰۰۰۰ تار موبر روی سر دارد که هر تار موبین دوتا ده سال عمر می کند و رشد آن بطور معمول ۰
33/ 0 میلیمتر در روز و یا ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر در سال است. ممکن است روزانه ۲۰ تا ۱۰۰ تار مو بریزد،
که این ارقام در نژادها، جنسيتها و سنین مختلف یکسان نیست. توارث، نوع غذا، میزان رطوبت، پروتئین و چربی از عواملی هستند که در سلامت مو نقش حیاتی دارند.
ناراحتیهای عصبی، نگرانی، دلواپسی، اندوه، کم خوابی و یا بد اخوابی نیز سلامت موها را به خطر می اندازد و رشد آنها ا متوقف می کند. در این هنگام، موها علاوه بر توقف رشد، دچار ریزش نیز می شوند. بنابراین اگر می خواهید موهای سالمی داشته باشید، خوب غذا بخورید و غم و غصه و نگرانی را به خود راه ندهید. خوردن شیرینی، نوشابه های گازدار، قند و شکر را نیز به حداقل برسانید. بروس های نایلونی را کنار بگذارید، زیرا این گونه بروس ها سبب موخوره می شوند. به جای بروس های نایلونی، از نوع مویی آن استفاده کنید. بعضی آنتی بیوتیک ها اثر بدی روی موها دارند. اگر ناگزیر از خوردن این گونه داروها هستید: روزی یک فنجان مالت در برنامه غذایی تان بگنجانید تا به این وسیله باکتری های مفید به بدن برسند و آنتی بیوتیک ها نتوانند به پوست و موزیان برسانند.
موهای شما به هر رنگ و از هر جنس که باشد، نیاز به تغذیه و مراقبت دارد. یک برنامه درست
غذایی که به اندازه کافی ویتامین های گروه B و نیزA وC و همین طور کلسیم، آهن، مس وید داشته باشد، سبب می شود که موها زیبا بمانند و با مشکل روبرو نشوند. از املاحی که در سالم سازی و رشد موها مؤثر است، ید از اهمیت بیشتری برخوردار است و کمی آن بیش از عناصر دیگر به مو آسیب می رساند. بد افزون بر ارزشی که برای غده تیروئید دارد، در گردش خون پوست سر نیز نقش اساسی دارد و اگر به اندازه لازم به بدن نرسد، موها کدر، مرده و دچار ریزش می شوند. بیماریها اثر فوری اروی پوست، مو، ناخن و دندان دارند؛ به محض اینکه احساس بیماری کنید، آثار آن را به شکل بارزی در پوست، مو، ناخن و دندانهایتان خواهید یافت. در هنگام بیماری پوست شادابی اش را از دست می دهد، موها دچار ریزش می شود، ناخنها می شکند و دندانها فاسد می گردد. دلیل بروز این عوارض، تغذیه بد و نرسیدن مواد غذایی لازم و کافی به بدن است، زیرا به هنگام بیماری تغذیه به خوبی انجام نمی شود و بدن نمی تواند تمام مواد خوب و لازم را جذب کند.
میوه ها، سبزیهای تازه و خام، ماهی تازه، جگر، روغن های گیاهی مانند: روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن ذرت از غذاهای بسیار مفیدی هستند که به رشد و سلامت موها کمک می کنند. تمرین بسیار ساده و در عین حال موثر برای تسریع کردن خون در پوست سر این است که به پشت بخوابید، روی شانه ها و آرنجها تكیه کنید و سر روی زمین قرار گیرد. هنگام انجام این تمرین پاها را راست نگه دارید و زانوها را خم نکنید.
ماساژ سر نیز در افزایش سرعت جریان خون نقش مهمی برای این کار، از هر فرصتی می توانید استفاده کنید. حرکت ماساژ را به این شکل انجام دهید: با انگشتان دو دست، سر را ماساژ دهید، به
شکلی که انگشتان به طور دورانی حرکت داده شود، تا زمانی که حس کنید سرتان گرم شده است و خون در زیر پوست جریان دارد. این حرکت را در همه نقاط پوست سر انجام دهید تا به این ترتیب خون در تمام قسمتهای سر به جریان بیفتد. برای سرعت بخشیدن به گردش خون در سر، بروس را از جهات مختلف روی پوست سر بکشید تا خون را در زیر پوست به جریان بیندازید. اگر موهایی خشک دارید، از روغن نارگیل و یا زرده تخم مرغ استفاده کنید و به کمک این مواد، به موها مواد غذایی لازم را برسانید. اگر موهای چرب دارید از سفیده تخم مرغ استفاده کنید و به کمک آن چربی اضافه پوست سر را بگیرید و مواد غذایی لازم را در اختیارش بگذارید.
برای مبارزه با بیماری و مرگ موها، باید از حربه مؤثری بهره گرفت. این حربه مؤثر بروس است. هر شب پیش از رفتن به رختخواب، با یک بروس مویی، موهای خود را از جهات مختلف بروس بزنید، به طوری که در حدود صد بار بروس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط، خون را به جریان بیندازد.
شوره سر یکی از بیماریهای شایع موست که باید آن را درمان کرد. بسیاری از پزشکان اعتقاد دارند که شوره سر در اثر تغذیه نادرست، نگرانی، هیجان، عدم تعادل هورمون ها و استفاده زیاد از مواد آرایشی مو پدید می آید و برای مبارزه با آن، ابتدا باید علت را یافت و سپس به درمان پرداخت. خوردن سبزی، مواد پروتئین دار و غذاهایی که ویتامین E ، A و B دارند، به مقدار فراوان برای کسانی که با مشکل شوره سر روبرو هستند، تجویز می شود .
یکی از موثرترین راههای از بین بردن شوره سر، استفاده از سرکه است. به مقدار مساوی آب و سرکه را مخلوط کنید، سپس موها را به چند قسمت تقسیم نمایید و به کمک یک تکه پنبه، محلول آب و سرکه را به پوست سر بمالید. پس از آن موها را با شامپوی گیاهی بشویید.
یکی از راههای دیگر از بین بردن شوره سر، استفاده از لیموترش و گلاب است. مقداری گلاب را با آب یک عدد لیموترش مخلوط کنید و با آن سر را ماساژ دهید، سپس موها را بشویید.

10- بهداشت دستگاه تنفس :
مسلما هوایی که تنفس می کنیم باید عاری از گردوغبار و مواد شیمیایی مضر بوده، دارای درجه حرارت و رطوبت مناسب باشد.
هوا در راهی که تا رسیدن به ششها می پیماید، گرم و مرطوب می گردد و گردوغبار به وسیله موهایی که در سوراخهای بینی وجود دارد و مژکهایی که در سطح داخلی لوله های تنفسی قرار دارد گرفته می شود. برای اینکه اکسیژن مورد نیاز بدن انسان تأمین شود، لازم است هوای سالم به اندازه کافی به ششها برسد.
با هر بار تنفس می توان تا حدود 4 ليتر هوا در ششها وارد یا از آن خارج کرد. بعد از هر بار دم و بازدم در حدود یک تا یک و نیم لیتر هوا در ششها باقی می ماند. این عمل دم و بازدم به کمک عضلات بین دنده ای و پرده دیافراگم انجام می گیرد. لازم است که همواره در تقویت پرده دیافراگم بکوشیم، چون در باز شدن ریه ها بسیار مؤثر است و برای این کار باید مواظب بود که بدن همیشه به کمک ورزش، شکل صحیح خود را حفظ کند. شانه های آویزان، سینه فرو رفته و شکم جلو آمده، اعمال طبیعی تنفس را مختل می کند.
گاهی موانعی پیش می آید که تنفس از راه بینی با اشکالاتی مواجه می شود، مانند زمانی که انسان به سرما خوردگی شدید دچار می گردد. در این گونه مواقع بدن انسان بطور طبیعی اعمال مختلفی
کردن مانع و دفع اجسام یا مواد رقیقی که راه تنفس را برای بر طرف گرفته، انجام می دهد، مانند عطسه که به وسیله عضلات و بطور غیر ارادی انجام می گیرد. در این مواقع برای شست و شوی بینی باید از آب نمک (سرم فیزیولوژی ) استفاده کرد.
لوزه ها در اثر بعضی بیماریها بزرگ می شوند و مشکلاتی از نظر تنفسی به وجود می آورند. افرادی که به این گونه بیماریها دچار می شوند، بهتر است هر چه زودتر تحت درمان قرار گیرند.
۱۰- بهداشت دستگاه گوارش :
اهمیت هضم غذا را نباید نادیده گرفت، زیرا اگر هضم غذا بخوبی انجام گیرد، انسان لذت زندگی را بیشتر احساس می کند و در غیر این صورت به علت عوارضی ناشی از عدم هضم غذا دچار ناراحتیهایی می شود که حتی ممکن است افکار و اعمالش را مختل سازد. اطول لوله دستگاه هاضمه در انسان حدود ۹ متر است. این لوله از دهان شروع و به مخرج ختم می شود و شامل قسمتهایی به نام : دهان حلق، مری، معده، روده کوچک یا روده باریک و روده بزرگ است.
دهان:
مواد غذایی به وسیله دندانها خرد شده، با بزاق دهان نرم می شود. جویدن غذا از لحاظ بهداشتی دارای ارزش فراوان است زیرا غذایی که کاملا خرد شده باشد بهتر می تواند با شیره های مترشحه دستگاه هاضمه ترکیب شود. غذا از دهان وارد مری و معده می گردد .
معده:
گنجایش معده در حدود 2و نیم لیتر است و اگر این گنجایش در اثر پرخوری افزایش یابد، ناراحتیهایی به بار می آورد.
غذا در معده از چند دقیقه تا چهار ساعت باقی می ماند و بر اثر حرکات معده و ترشحات مختلف آن نرمتر می شود.
غذاهای نشاسته ای بسرعت از معده می گذرند و به ترتیب پروتئین ها بیش از نشاسته ها و چربیها بیش از پروتئین ها در معده باقی می مانند ؛ ولی مخلوط پروتئین و چربی مدت بیشتری معده را اشغال می کند. چربی زیاد موجب کندی عمل هضم می شود و ناراحتیهایی ایجاد می کند، اما مواد نشاسته ای بسرعت از معده عبور می کنند و در نتیجه انسان زودتر گرسنه می شود.
غذایی که بخوبی جویده شود و به قدر کافی مرطوب شده باشد، سریعتر از غذای نجویده و خشک از معده خارج می شود. دیواره های معده هنگام خالی بودن جمع شده، موجب احساس گرسنگی، و در صورت ادامه یافتن گرسنگی باعث ناراحتی می گردد. غذا از معده به روده باریک وارد می شود.
غذا بطور معمول 4 تا ۵ ساعت در روده باریک باقی می ماند. چربیهای مایع یعنی آن دسته از چربیها که در حرارت معمولی (۳۷ درجه) به شکل مایع هستند، در روده باریک، راحت تر و کامل تر از چربیهای نیمه جامد هضم می شوند. حرکاتی که به وسیله عفار مادور روده کوچک انجام می گیرد، موجب رانده شدن غذا به طرف روده بزرگ می شود. مواد غذایی در روده باریک تحت تأثیر ترشحات گوارشی از جمله صفرا که به وسیله کبد ترشح و به داخل روده رانده می شود، قرار می گیرند.
کبد :
کبد نقش مهمی را در سلامت انسان دارد. کبد بطور مداوم اصفرا را ترشح کرده، به کیسه صفرا می فرستد و از آنجا صفرا بطور متناوب و به مقادیر مختلف از طریق مجرای صفرا وارد روده باریک می شود. اگر مجرای صفرا به دلایل گوناگون مسدود گردد، صفرا وارد خون می شود و به علت موادی که در صفرا وجود دارد پوست و قسمت سفید چشم (ملتحمه چشم) را به رنگ زرد در می آورد و بیماری زردی یا یرقان ظاهر می شود
روده بزرگ:
درازی روده بزرگ در حدود یک متر و نیم و قطر آن 4 تا ۸ سانتی متر است که قسمت پایین رونده روده بزرگ جذب آب مواد زائد موجود در روده را به عهده دارد. محتوای روده بزرگ معمولا ۲۶ ساعت پس از بلع غذا به خارج دفع می شود.

امروزه کسی در ضرورت مقدم بودن پیشگیری نسبت به درمان تردیدی ندارد ،زیرا وقتی بیماری عارض شد ، علاوه بر رنجی که به انسان تحمیل می کند ، رفع آن مستلزم هزینه های بسیاری نیز هست . بر خورداری از سلامت جسمی و روانی یکی از حقوق مسلم فردی و اجتماعی است . جسم و روان سالم مردم یکی از زیر بناهای مهم پیشرفت جامعه را تشکیل میدهد . یکی از راه های سلامت جسم تهیه غذاها ی سالم در اصل تغذیه سالم است روح و روان سالم در جسم سالم میباشد . راه دیگر سلامتی بهداشت فردی است که در اینجا مورد توجه قرار گرفته است .

بهداشت و مراقبت های فردی از بعضی قسمتهای بدن انسان

- بهداشت قلب:
قلب آسیب پذیرترین عضو بدن انسان است؛ از این رو آموزش راههای حفظ سلامت قلب از اهمیت خاصی برخوردار است. پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلب مانند پیشگیری از بیماریهای واگیر، آسانتر، کم خرج تر و مطمئن تر از درمان است.

شش عامل مهم در ایجاد بیماری قلبی نقش دارند که عبارتند از:

الف - بدی تغذیه، ب - استعمال دخانیات، ج - نپرداختن به ورزش، د- فشار روانی و نگرانی، ه- بیماری قند، و فشار خون

الف - بدی تغذیه: خوردنیها و آشامیدنیهایی که مواد متعادل . کافی دارند موجب سلامت بدن و رضایت خاطر می شوند. بیماریهای عروقی قلب می توانند
ناشی از پرخوری و کمی ورزش باشند. امروزه فعالیت انسان در اثر پیشرفت صنعت کمتر از گذشته شده است؛ بنابراین باید از خوردن بیش از حد مواد انرژی زا، شدید پرهیز شود و مواد قندی، چربی و پروتئینی و سرانجام ویتامین ها و مواد معدنی به مقدار کافی و در حد نیاز مورد استفاده قرار گیرد.

ب - دخانیات: معمولا کشیدن سیگار را وسیله ای برای لذت بردن می دانند و با مصرف آن احساس آرامش و راحتی می کنند؛ ولی باید دانست که کشیدن سیگار جریان خون را دچار بی نظمی کرده، به دستگاه تنفس آسیب می رساند و انسان را در معرض ابتلا به سرطان ریه و سایر بیماریهای ریوی قرار می دهد. استعمال سیگار در دوران بارداری اثر سوء به جای می گذارد و باعث توقف رشد جنین می شود . بنابراین اگر چه استعمال دخانیات به منظور کاهش نگرانیها و ناراحتیها و فرار از مشکلات روانی رواج یافته است، ولی هر چه استعمال دخانیات بیشتر باشد به همان اندازه مشکلات و مسائل جسمی و روانی نیز بیشتر خواهد شد و تندرستی جامعه به خطر خواهد افتاد.
معمولا هنگامی پزشکان ترک سیگار را به بیماران خود توصیه می کنند که علائم ناگوار ناشی از استعمال دخانیات در آنان است . پس بهتر است که قبل از ظاهر شدن علائم نامطلوب ، شخص معتاد، خود اقدام به ترک آن کند. برای ترک سیگار، افراد معتاد باید بتدریج از مقدار آن بکاهند و هنگام کشیدن سیگار، از وارد کردن دود آن به درون سینه، بپرهیزند و عادت کنند که سیگار را نیمه تمام خاموش کرده، به دور اندازند. گرچه عده ای بر این عقیده اند که سیگار در واقع اعتیاد نمی آورد، بلکه بیشتر نوعی سرگرمی و به اصطلاح برای تسکین ناراحتیهای زودگذر است و لذا با تقویت اراده و تصمیم می توان به یکباره آن را ترک کرد.

ج - نپرداختن به ورزش: به طور کلی ورزش بدنی موجب سلامت و قدرت بدن و در نتیجه قلب می شود. بنابر این برای حفظ سلامت و قدرت بدن لازم است چه در محیطهای بسته، مانند منزل و
چه در محیطهای باز، به طور مرتب و دائم ورزش کرد. شنا کردن و یا انجام بازیهای گوناگون در هوای آزاد برای سلامت بدن مفید است، زیرا این اعمال موجب قوی و ورزیده شدن قلب می شود . ادامه ورزش به طور مرتب و صحیح موجب می شود که انسان در هنگام پیری از سلامت بیشتری برخوردار شود، زیرا چاقی ممکن است پایه خیلی از ناخوشیها باشد. اصولا زندگی یعنی ورزش و تمرین ورزش مناسب، انسان را جوان نگاه داشته، از بروز بیماریهای عروقی قلب جلوگیری می کند. پیاده روی در هوای آزاد از ورزشهای مناسب و لازم است که در تمام سنین و برای همه مفید می باشد.

د- فشار روانی و نگرانی:
اغلب اختلالات قلب وعروق به علت فشارها و نگرانیهای شخصی، خانوادگی، معیشتی و ترس و دلهره و نظایر آن تشدید و یا شروع می شود ؛ از این رو برای خلاصی از این عوارض لازم است که در طول مدت روز چند دقیقه ای را برای استراحت مطلق اختصاص داد. انسان از نظر جسمانی و روانی ظرفیت محدودی دارد، لذا نباید بیش از ظرفیت خود مسؤولیت انجام و تحمل امور را به عهده بگیرد. از عجله و نگرانی در کارهای روزانه نیز باید پرهیز شود.

ه- بیماری قند:
این بیماری نیز خطراتی برای قلب و گردش خون دارد که اگر به مداوای آن اقدام نشود، خطر کم شدن طول عمر انسان را تهدید می کند. ولی اگر بموقع بیماری قند تشخیص داده شود و معالجات لازم به عمل آید، شخص مبتلا می تواند طول عمر نسبتا طبیعی داشته باشد. رعایت رژیم غذایی خاص در بیماری قند، ضروری است.

و- فشار خون:
فشار خون گاهی ممکن است برای مدت طولانی هیچ گونه عوارضی در شخص ظاهر نسازد. مهم ترین نشانه های آن عبارتند از: سر درد، گیجی، وزوز گوش، بی خوابی، عدم تمرکز فکری و غیره که با مشاهده هر یک از موارد فوق باید به پزشک مراجعه شود.
بجز عواملی که ذکر شد، عوامل دیگری نیز وجود دارند که ممکن است برای گردش خون و قلب خطرناک باشند؛ از جمله زیاد شدن چربی خون (کلسترول) که با آزمایش، وجود آن قابل تشخیص است. ابتلاء به بیماریهای عفونی، اختلالات مادر زادی قلب و سیستم عروقی نیز از جمله خطرات جدی محسوب می شوند.

8 - بهداشت مو :
مو یکی از ضمائم پوست است که از دو قسمت تشکیل یافته است. قسمتی از آن که دیده می شود، از سلولهای مرده به وجود آمده و قسمت دیگر ریشه و پیاز مونام دارد که سلولهای زنده و فعالی را داراست. تمام سطح بدن بجز کف دستها و پاها، لبها و سطوح تا شونده انگشتان، از مو پوشیده شده است. بطور متوسط، یک انسان بالغ در حدود ۱۰۰۰۰۰ تار موبر روی سر دارد که هر تار موبین دوتا ده سال عمر می کند و رشد آن بطور معمول ۰
33/ 0 میلیمتر در روز و یا ۱۰ تا ۱۲ سانتی متر در سال است. ممکن است روزانه ۲۰ تا ۱۰۰ تار مو بریزد،
که این ارقام در نژادها، جنسيتها و سنین مختلف یکسان نیست. توارث، نوع غذا، میزان رطوبت، پروتئین و چربی از عواملی هستند که در سلامت مو نقش حیاتی دارند.
ناراحتیهای عصبی، نگرانی، دلواپسی، اندوه، کم خوابی و یا بد اخوابی نیز سلامت موها را به خطر می اندازد و رشد آنها ا متوقف می کند. در این هنگام، موها علاوه بر توقف رشد، دچار ریزش نیز می شوند. بنابراین اگر می خواهید موهای سالمی داشته باشید، خوب غذا بخورید و غم و غصه و نگرانی را به خود راه ندهید. خوردن شیرینی، نوشابه های گازدار، قند و شکر را نیز به حداقل برسانید. بروس های نایلونی را کنار بگذارید، زیرا این گونه بروس ها سبب موخوره می شوند. به جای بروس های نایلونی، از نوع مویی آن استفاده کنید. بعضی آنتی بیوتیک ها اثر بدی روی موها دارند. اگر ناگزیر از خوردن این گونه داروها هستید: روزی یک فنجان مالت در برنامه غذایی تان بگنجانید تا به این وسیله باکتری های مفید به بدن برسند و آنتی بیوتیک ها نتوانند به پوست و موزیان برسانند.
موهای شما به هر رنگ و از هر جنس که باشد، نیاز به تغذیه و مراقبت دارد. یک برنامه درست
غذایی که به اندازه کافی ویتامین های گروه B و نیزA وC و همین طور کلسیم، آهن، مس وید داشته باشد، سبب می شود که موها زیبا بمانند و با مشکل روبرو نشوند. از املاحی که در سالم سازی و رشد موها مؤثر است، ید از اهمیت بیشتری برخوردار است و کمی آن بیش از عناصر دیگر به مو آسیب می رساند. بد افزون بر ارزشی که برای غده تیروئید دارد، در گردش خون پوست سر نیز نقش اساسی دارد و اگر به اندازه لازم به بدن نرسد، موها کدر، مرده و دچار ریزش می شوند. بیماریها اثر فوری اروی پوست، مو، ناخن و دندان دارند؛ به محض اینکه احساس بیماری کنید، آثار آن را به شکل بارزی در پوست، مو، ناخن و دندانهایتان خواهید یافت. در هنگام بیماری پوست شادابی اش را از دست می دهد، موها دچار ریزش می شود، ناخنها می شکند و دندانها فاسد می گردد. دلیل بروز این عوارض، تغذیه بد و نرسیدن مواد غذایی لازم و کافی به بدن است، زیرا به هنگام بیماری تغذیه به خوبی انجام نمی شود و بدن نمی تواند تمام مواد خوب و لازم را جذب کند.
میوه ها، سبزیهای تازه و خام، ماهی تازه، جگر، روغن های گیاهی مانند: روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن ذرت از غذاهای بسیار مفیدی هستند که به رشد و سلامت موها کمک می کنند. تمرین بسیار ساده و در عین حال موثر برای تسریع کردن خون در پوست سر این است که به پشت بخوابید، روی شانه ها و آرنجها تكیه کنید و سر روی زمین قرار گیرد. هنگام انجام این تمرین پاها را راست نگه دارید و زانوها را خم نکنید.
ماساژ سر نیز در افزایش سرعت جریان خون نقش مهمی برای این کار، از هر فرصتی می توانید استفاده کنید. حرکت ماساژ را به این شکل انجام دهید: با انگشتان دو دست، سر را ماساژ دهید، به
شکلی که انگشتان به طور دورانی حرکت داده شود، تا زمانی که حس کنید سرتان گرم شده است و خون در زیر پوست جریان دارد. این حرکت را در همه نقاط پوست سر انجام دهید تا به این ترتیب خون در تمام قسمتهای سر به جریان بیفتد. برای سرعت بخشیدن به گردش خون در سر، بروس را از جهات مختلف روی پوست سر بکشید تا خون را در زیر پوست به جریان بیندازید. اگر موهایی خشک دارید، از روغن نارگیل و یا زرده تخم مرغ استفاده کنید و به کمک این مواد، به موها مواد غذایی لازم را برسانید. اگر موهای چرب دارید از سفیده تخم مرغ استفاده کنید و به کمک آن چربی اضافه پوست سر را بگیرید و مواد غذایی لازم را در اختیارش بگذارید.
برای مبارزه با بیماری و مرگ موها، باید از حربه مؤثری بهره گرفت. این حربه مؤثر بروس است. هر شب پیش از رفتن به رختخواب، با یک بروس مویی، موهای خود را از جهات مختلف بروس بزنید، به طوری که در حدود صد بار بروس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط، خون را به جریان بیندازد.
شوره سر یکی از بیماریهای شایع موست که باید آن را درمان کرد. بسیاری از پزشکان اعتقاد دارند که شوره سر در اثر تغذیه نادرست، نگرانی، هیجان، عدم تعادل هورمون ها و استفاده زیاد از مواد آرایشی مو پدید می آید و برای مبارزه با آن، ابتدا باید علت را یافت و سپس به درمان پرداخت. خوردن سبزی، مواد پروتئین دار و غذاهایی که ویتامین E ، A و B دارند، به مقدار فراوان برای کسانی که با مشکل شوره سر روبرو هستند، تجویز می شود .
یکی از موثرترین راههای از بین بردن شوره سر، استفاده از سرکه است. به مقدار مساوی آب و سرکه را مخلوط کنید، سپس موها را به چند قسمت تقسیم نمایید و به کمک یک تکه پنبه، محلول آب و سرکه را به پوست سر بمالید. پس از آن موها را با شامپوی گیاهی بشویید.
یکی از راههای دیگر از بین بردن شوره سر، استفاده از لیموترش و گلاب است. مقداری گلاب را با آب یک عدد لیموترش مخلوط کنید و با آن سر را ماساژ دهید، سپس موها را بشویید.

10- بهداشت دستگاه تنفس :
مسلما هوایی که تنفس می کنیم باید عاری از گردوغبار و مواد شیمیایی مضر بوده، دارای درجه حرارت و رطوبت مناسب باشد.
هوا در راهی که تا رسیدن به ششها می پیماید، گرم و مرطوب می گردد و گردوغبار به وسیله موهایی که در سوراخهای بینی وجود دارد و مژکهایی که در سطح داخلی لوله های تنفسی قرار دارد گرفته می شود. برای اینکه اکسیژن مورد نیاز بدن انسان تأمین شود، لازم است هوای سالم به اندازه کافی به ششها برسد.
با هر بار تنفس می توان تا حدود 4 ليتر هوا در ششها وارد یا از آن خارج کرد. بعد از هر بار دم و بازدم در حدود یک تا یک و نیم لیتر هوا در ششها باقی می ماند. این عمل دم و بازدم به کمک عضلات بین دنده ای و پرده دیافراگم انجام می گیرد. لازم است که همواره در تقویت پرده دیافراگم بکوشیم، چون در باز شدن ریه ها بسیار مؤثر است و برای این کار باید مواظب بود که بدن همیشه به کمک ورزش، شکل صحیح خود را حفظ کند. شانه های آویزان، سینه فرو رفته و شکم جلو آمده، اعمال طبیعی تنفس را مختل می کند.
گاهی موانعی پیش می آید که تنفس از راه بینی با اشکالاتی مواجه می شود، مانند زمانی که انسان به سرما خوردگی شدید دچار می گردد. در این گونه مواقع بدن انسان بطور طبیعی اعمال مختلفی
کردن مانع و دفع اجسام یا مواد رقیقی که راه تنفس را برای بر طرف گرفته، انجام می دهد، مانند عطسه که به وسیله عضلات و بطور غیر ارادی انجام می گیرد. در این مواقع برای شست و شوی بینی باید از آب نمک (سرم فیزیولوژی ) استفاده کرد.
لوزه ها در اثر بعضی بیماریها بزرگ می شوند و مشکلاتی از نظر تنفسی به وجود می آورند. افرادی که به این گونه بیماریها دچار می شوند، بهتر است هر چه زودتر تحت درمان قرار گیرند.
۱۰- بهداشت دستگاه گوارش :
اهمیت هضم غذا را نباید نادیده گرفت، زیرا اگر هضم غذا بخوبی انجام گیرد، انسان لذت زندگی را بیشتر احساس می کند و در غیر این صورت به علت عوارضی ناشی از عدم هضم غذا دچار ناراحتیهایی می شود که حتی ممکن است افکار و اعمالش را مختل سازد. اطول لوله دستگاه هاضمه در انسان حدود ۹ متر است. این لوله از دهان شروع و به مخرج ختم می شود و شامل قسمتهایی به نام : دهان حلق، مری، معده، روده کوچک یا روده باریک و روده بزرگ است.
دهان:
مواد غذایی به وسیله دندانها خرد شده، با بزاق دهان نرم می شود. جویدن غذا از لحاظ بهداشتی دارای ارزش فراوان است زیرا غذایی که کاملا خرد شده باشد بهتر می تواند با شیره های مترشحه دستگاه هاضمه ترکیب شود. غذا از دهان وارد مری و معده می گردد .
معده:
گنجایش معده در حدود 2و نیم لیتر است و اگر این گنجایش در اثر پرخوری افزایش یابد، ناراحتیهایی به بار می آورد.
غذا در معده از چند دقیقه تا چهار ساعت باقی می ماند و بر اثر حرکات معده و ترشحات مختلف آن نرمتر می شود.
غذاهای نشاسته ای بسرعت از معده می گذرند و به ترتیب پروتئین ها بیش از نشاسته ها و چربیها بیش از پروتئین ها در معده باقی می مانند ؛ ولی مخلوط پروتئین و چربی مدت بیشتری معده را اشغال می کند. چربی زیاد موجب کندی عمل هضم می شود و ناراحتیهایی ایجاد می کند، اما مواد نشاسته ای بسرعت از معده عبور می کنند و در نتیجه انسان زودتر گرسنه می شود.
غذایی که بخوبی جویده شود و به قدر کافی مرطوب شده باشد، سریعتر از غذای نجویده و خشک از معده خارج می شود. دیواره های معده هنگام خالی بودن جمع شده، موجب احساس گرسنگی، و در صورت ادامه یافتن گرسنگی باعث ناراحتی می گردد. غذا از معده به روده باریک وارد می شود.
غذا بطور معمول 4 تا ۵ ساعت در روده باریک باقی می ماند. چربیهای مایع یعنی آن دسته از چربیها که در حرارت معمولی (۳۷ درجه) به شکل مایع هستند، در روده باریک، راحت تر و کامل تر از چربیهای نیمه جامد هضم می شوند. حرکاتی که به وسیله عفار مادور روده کوچک انجام می گیرد، موجب رانده شدن غذا به طرف روده بزرگ می شود. مواد غذایی در روده باریک تحت تأثیر ترشحات گوارشی از جمله صفرا که به وسیله کبد ترشح و به داخل روده رانده می شود، قرار می گیرند.
کبد :
کبد نقش مهمی را در سلامت انسان دارد. کبد بطور مداوم اصفرا را ترشح کرده، به کیسه صفرا می فرستد و از آنجا صفرا بطور متناوب و به مقادیر مختلف از طریق مجرای صفرا وارد روده باریک می شود. اگر مجرای صفرا به دلایل گوناگون مسدود گردد، صفرا وارد خون می شود و به علت موادی که در صفرا وجود دارد پوست و قسمت سفید چشم (ملتحمه چشم) را به رنگ زرد در می آورد و بیماری زردی یا یرقان ظاهر می شود
روده بزرگ:
درازی روده بزرگ در حدود یک متر و نیم و قطر آن 4 تا ۸ سانتی متر است که قسمت پایین رونده روده بزرگ جذب آب مواد زائد موجود در روده را به عهده دارد. محتوای روده بزرگ معمولا ۲۶ ساعت پس از بلع غذا به خارج دفع می شود.

اشتها و گرسنگی
حالاتی هستند که بر هضم غذا اثر دارند. هرگاه مدتی از خوردن غذا بگذرد، اشتها ظاهر می شود. گرسنگی احساسی است قوی تر از اشتها که با میل و اشتیاق شدید برای خوردن غذا همراه است. انسان هنگام گرسنگی حتی غذاهایی را که از آنها متنفر است خواهد خورد. حرکت ناشی از جویدن و بلع تا اندازه ای ناراحتی و درد حاصل از گرسنگی را تخفیف میدهد. گرسنگی و داشتن قدری اشتها، انسان را برای خوردن غذا آماده می کند. ورزش بدنی بخصوص در محیط باز
و از شهر سبب گرسنگی و به وجود آمدن اشتها می شود . آرامش و راحتی فکر به هنگام صرف غذا نیز در گوارش آن موثر خواهد بود.
ترس و خشم موجب می شود که ترشحات دستگاه گوار حرکات عضلانی در معده و روده بخوبی انجام نگیرد و در نتیجه خللی در گوارش غذا ایجاد شود.
لازم است برای گوارش بهتر، در سه وعده معین غذا میل شود. خوردن غذا قبل از وعده های معین اشتهای انسان را برای خوردن غذای اصلی از بین می برد. همچنین صرف مواد قندی قبل از غذای اصلی موجب تحریک معده و از بین رفتن اشتها می شود.
يبوست:
يبوست در اثر تأخیر حرکت مواد زائد دفعی در دستگاه گوارش به وجود می آید و علل مختلف دارد. برای برطرف کردن يبوست هرگز نباید از مسهل های گوناگون بدون تجویز پزشک استفاده کرد. برای جلوگیری از یبوست اقدامات زیر لازم است:
١- تغذیه صحیح و مصرف سبزیها و میوه ها به مقدار کافی
۲- تنظیم اوقات دفع و ایجاد عادت به دفع مدفوع پس از صرف صبحانه ۳ آشامیدن مایعات قبل از صرف صبحانه و در طول روز 4 - ورزش بطور مرتب و پیاده روی ۵- نشستن و راه رفتن بطور صحیح